Oude wijnstokken, wanneer zijn oude wijnstokken oud en waarom zouden ze een wijn meer bijzonder maken? Oudere wijnstokken geven absoluut een extra dimensie af in de wijn vanwege hun leeftijd, laat mij uitleggen hoe.
Wij mensen koppelen leeftijd aan een bepaalde mate van vergankelijkheid, maar zeker ook aan wijsheid. Oude elementen in de natuur, de doorleefbaarheid hiervan, de sporen en het trotseren van tijd roept ook altijd een bepaald mysterie op.
Hoe zit dat bij wijnstokken en is het met terechte trots om de oudheid te benadrukken op een fles? Als eerste begin ik met wat feiten op een rij te zetten. Wijnstokken geven pas na een aantal jaren een representatieve oogst, tot hun 25/30ste produceren zij onder de juiste omstandigheden en mits in goede gezondheid, perfecte druiven voor wijn. Zeker oudere wijnstokken verliezen na verloop van tijd hun effectieve productie in de hoeveelheid druiven aan de stok. Op deze manier neemt hun commerciële waarde af. Aan de andere kant is de het wortelstelsel van een oudere stok wel optimaal ontwikkelt, de wortels gaan tot op de juiste plekken in de bodem en nemen optimaal op. De wortelgroeikracht neemt ook na een bepaalde leeftijd af, maar in combinatie met bepaalde bodemtype werkt een oud wortelgestel absoluut meer dan optimaal.
Even terug naar de druiven die aan oudere stokken groeien. Dit zijn er dus minder naar mate de stok ouder wordt. Het gevolg is dat het opgenomen zonlicht, de voedingstoffen uit de bodem, inclusief het beschikbare water, onder een minder aantal druiven verdeeld hoeft te worden. Deze druiven krijgen dus méér van alles. Gek genoeg nemen deze druiven ook minder vocht tot zich, zodat het geconcentreerdere druiven qua aroma’s worden. Dit is het moment dat het interessant begint te worden om van oudere ‘gezonde’ wijnstokken wijn te produceren! Wij nemen hier aan dat geconcentreerde druiven dan ook geconcentreerdere wijnen, en daardoor mooiere wijnen opleveren.
Eerlijkheidshalve zien we een enkele keer dat wijnstokken bij het behalen van een hogere leeftijd ook een vlakkere druif wat betreft aroma’s kan geven, maar meestal pakt het positief uit. Wat zijn dan oude stokken, welke leeftijd hangen we er dan aan?
Eind 19e eeuw zijn nagenoeg al onze wijngaarden verwoest door een naar beestje, de phylloxera vastatrix , een druifluis. Na deze catastrofe zijn bijna alle wijngaarden opnieuw aangeplant met een ander type onderstok (wortel), toch zijn enkele wijngaarden gespaard gebleven van deze druifluis. Deze wijngaarden noemen we dan ook pre-phylloxera en kunnen wal leeftijden hebben ver boven de 100 jaar. Het micro-klimaat van deze wijngaarden is vaak uniek en de bodems zijn veelal arm en zanderig. Australië heeft een aantal wijngaarden met een eerste aanplant rond 1850, zij hebben ook een prachtige benoeming van oude wijnstokken. Old Vine (35+ jaar), Surviver Vine (70+ jaar), Centenarian Vine (100+jaar) en Ancestor Vine (125+ jaar). Deze wijnstokken hebben behalve het voortbrengen van bijzondere wijn, een onschatbare waarden aan genetisch materiaal. Waarom ze de tijd zo prachtig overleven, geeft wijnbouwers en onderzoekers van nu zoveel inzichten. 
Vooral ook de zorgen om de stijgende temperaturen en de watertekorten waar we anno nu mee kampen.
In Zuid-Afrika heeft men nu ook wettelijk vastgelegd dat een ‘Old Vines’ genoemd mag worden bij stokken vanaf 35 jaar. Langs de Duero in Spanje ligt ook nog een wijngaard met stokken van meer dan 100 jaar oud. Turkije, Griekenland en nog wat meer in het Midden-Oosten, maar ook Californië Lodi herbergt enkele parels en niet te vergeten, de zanderige bodems in Chili bezitten ook echt enkele van deze oer-wijngaarden. Het is dan ook een must om deze wijngaarden te koesteren en te bewaken. Mijn beste advies is ook om zoveel als mogelijk van wijnen gemaakt van oude wijnstokken te genieten!
Santé!