Oude Wijnstokken: Wanneer zijn wijnstokken oud en waarom maken ze wijn bijzonder?
Oude wijnstokken voegen absoluut een extra dimensie toe aan wijn, dankzij hun leeftijd en unieke eigenschappen. Maar wat maakt een wijnstok precies “oud”, en waarom zou dit een wijn bijzonderder maken? Laten we dat eens nader bekijken.
Wij mensen associëren ouderdom vaak met vergankelijkheid, maar ook met wijsheid. Oude elementen in de natuur roepen een gevoel van mysterie op. Hun doorleefdheid, de sporen van de tijd, en hun vermogen om de elementen te trotseren, geven hen een bijzondere status. Hoe zit dat met wijnstokken? Is het terecht om met trots de ouderdom van een wijnstok op een fles wijn te benadrukken?
Feiten over de levenscyclus van een wijnstok
Een wijnstok levert pas na een aantal jaren een representatieve oogst op. Tussen hun 25e en 30e levensjaar, onder de juiste omstandigheden en in goede gezondheid, produceren ze druiven die perfect geschikt zijn voor wijn. Naarmate wijnstokken ouder worden, vermindert echter hun productiecapaciteit: ze leveren minder druiven per plant. Hoewel dit hun commerciële waarde verlaagt, heeft dit een verrassend positief effect op de kwaliteit van de druiven.
Waarom oude wijnstokken bijzondere druiven geven
De wortels van oudere wijnstokken zijn veelal diep in de bodem geworteld en optimaal ontwikkeld. Dit stelt ze in staat om voedingsstoffen en water op te nemen uit diepere en vaak rijkere lagen van de grond, wat de complexiteit van de druiven ten goede komt. Hoewel de groeikracht van de wortels na verloop van tijd afneemt, is dit juist voordelig bij bepaalde bodemtypen. De oude wortelstelsels functioneren op dat moment uiterst efficiënt.
Oudere wijnstokken dragen minder druiven, maar dit heeft als voordeel dat de beschikbare voedingsstoffen, het zonlicht en het water over een kleiner aantal druiven worden verdeeld. Dit zorgt voor geconcentreerdere druiven, die rijker zijn aan aroma’s en meer intensiteit bezitten. Bovendien nemen deze druiven minder vocht op, wat resulteert in een nog grotere concentratie van smaken. Dit maakt het produceren van wijn van oude, gezonde wijnstokken zo interessant: geconcentreerde druiven leiden vaak tot geconcentreerdere, mooiere wijnen.
Hoewel het zeldzaam is, kan het soms gebeuren dat heel oude wijnstokken minder complexe druiven produceren. Maar in de meeste gevallen levert ouderdom juist een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de wijn.
Wanneer is een wijnstok “oud”?
Het is belangrijk om te weten dat de term “oude wijnstok” niet eenduidig is. Wijnstokken die de 25 à 30 jaar passeren, worden vaak als oud beschouwd, maar de meest bijzondere exemplaren zijn vaak veel ouder.
Aan het eind van de 19e eeuw werd bijna elke wijngaard in Europa verwoest door de druifluis Phylloxera vastatrix. Na deze catastrofe werden de meeste wijngaarden herplant met druivenstokken op een nieuwe onderstam (wortel), die beter bestand was tegen deze plaag. Echter, enkele wijngaarden ontsnapten aan de vernietiging en bevatten nog altijd wijnstokken die pre-phylloxera zijn, dus ouder dan 100 jaar. Deze wijngaarden liggen vaak in unieke microklimaten met arme, zanderige bodems.
In Australië worden oude wijnstokken met trots geclassificeerd in vier categorieën:
- Old Vine (35+ jaar)
- Survivor Vine (70+ jaar)
- Centenarian Vine (100+ jaar)
- Ancestor Vine (125+ jaar)
Naast het voortbrengen van bijzondere wijn, hebben deze wijnstokken ook een onschatbare genetische waarde. Het feit dat zij al meer dan een eeuw overleven, biedt belangrijke inzichten voor wijnbouwers en onderzoekers, vooral met het oog op uitdagingen zoals klimaatverandering en watertekorten.
Internationale erkenning van oude wijnstokken
Ook in Zuid-Afrika is het wettelijk vastgelegd dat wijnstokken pas als “Old Vines” mogen worden aangeduid vanaf een leeftijd van 35 jaar. In Spanje, langs de Duero, bevindt zich een wijngaard met stokken van meer dan 100 jaar oud. Andere landen, zoals Turkije, Griekenland en delen van het Midden-Oosten, hebben ook wijngaarden met oude stokken. In Californië, vooral in Lodi, en in de zanderige bodems van Chili, zijn er eveneens wijngaarden met eeuwenoude wijnstokken.
Het is dan ook essentieel om deze historische wijngaarden te koesteren en te beschermen.
Mijn advies: geniet van wijnen van oude wijnstokken!
Als wijnliefhebber is mijn beste advies om zoveel mogelijk te genieten van wijnen die gemaakt zijn van oude wijnstokken. Deze wijnen bieden niet alleen een unieke smaakervaring, maar ze vertellen ook het verhaal van druivenplanten die decennia, en soms zelfs eeuwen, hebben overleefd. Ze zijn het levende bewijs van de kracht van de natuur en de vaardigheid van generaties wijnmakers.
Santé!